Məhəmməd Əmin Rəsulzadə - 141 İL

  Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Azərbaycan xalqının milli azadlıq mübarizəsinin simvolu və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin (AXC) qurucularından biri olmuşdur. O, 31 yanvar 1884-cü ildə Bakıda anadan olmuş və gənc yaşlarından etibarən ictimai-siyasi fəaliyyətə başlamışdır. Onun həyatı və fəaliyyəti Azərbaycanın istiqlaliyyəti uğrunda mübarizə ilə sıx bağlı olmuşdur.

   Rəsulzadə ilk təhsilini Bakıdakı rus-müsəlman məktəbində almış, daha sonra isə siyasi fəaliyyətə qoşulmuşdur. 1902-ci ildə "Müsəlman Gənclik Təşkilatı"nı yaratmış və Azərbaycan xalqının milli hüquqlarının qorunması uğrunda mübarizəyə başlamışdır. O, 1905-ci il inqilabından sonra "Hümmət" partiyasına qoşulmuş, lakin sonralar milli ideyaları səbəbindən bolşeviklərdən ayrılmışdır.

  1911-ci ildə İranın inqilabi hərəkatına qoşulan Rəsulzadə, burada da milli azadlıq ideyalarını təbliğ etmiş, lakin Rusiya hakimiyyəti onun fəaliyyətindən narahat olaraq təzyiqlər göstərmişdir. O, 1913-cü ildə İstanbula gedərək fəaliyyətini orada davam etdirmişdir.

   1917-ci ildə Rusiyada baş verən inqilabi hadisələrdən sonra, Rəsulzadə yenidən Azərbaycana qayıtmış və "Müsavat" partiyasına rəhbərlik etmişdir. O, 1918-ci il mayın 28-də Azərbaycanın müstəqilliyini elan edən Milli Şuranın sədri seçilmiş və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurulmasında mühüm rol oynamışdır.

  Rəsulzadənin məşhur ifadəsi olan "Bir kərə yüksələn bayraq bir daha enməz!" , onun mübarizə ruhunu və Azərbaycanın müstəqilliyi uğrunda apardığı mübarizənin mahiyyətini ifadə edir. Lakin, 1920-ci ilin aprelində Sovet qoşunları Azərbaycanı işğal etdikdən sonra Rəsulzadə əvvəlcə həbs edilmiş, daha sonra Moskvaya aparılmış və nəhayət, 1922-ci ildə ölkədən çıxmağa müvəffəq olmuşdur.

   Rəsulzadə ömrünün qalan hissəsini mühacirətdə – Türkiyə, Almaniya, Polşa və digər ölkələrdə keçirmişdir. O, Azərbaycan xalqının azadlığı və müstəqilliyi uğrunda fəaliyyətini davam etdirmiş, müxtəlif məqalələr və kitablar yazmışdır. Onun əsərləri arasında "Azərbaycan Respublikası", "Milli Dirçəliş Yolunda" və digər qiymətli araşdırmalar yer alır.

  Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, 6 mart 1955-ci ildə Ankarada vəfat etmiş və orada dəfn olunmuşdur. Bu gün Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Azərbaycanın milli qəhrəmanlarından biri kimi tanınır. Onun ideyaları və əməlləri müasir Azərbaycanın müstəqillik yolunda mühüm rol oynamışdır.

   Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Azərbaycanın milli kimliyini və dövlətçiliyini qorumaq uğrunda mübarizə aparan böyük şəxsiyyətlərdən biridir. Onun ideyaları və azadlıq uğrunda fədakarlığı bugünkü Azərbaycanın müstəqil olmasına gətirib çıxaran mühüm amillərdən biri olmuşdur. Onun həyat yolu və əməlləri bizə milli birlik və mübarizənin nə qədər dəyərli olduğunu göstərir.

   Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 30 dekabr 2023-cü il tarixində Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin anadan olmasının 140 illiyinin qeyd edilməsi haqqında Sərəncam imzalamışdır. Sərəncama əsasən, Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi, Elm və Təhsil Nazirliyi və Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası birgə tədbirlər planı hazırlayıb həyata keçirməlidirlər. Bu tədbirlər planı Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin həyat və fəaliyyətinin daha geniş tanıdılmasına yönəlmişdir. Bu sərəncam, Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin Azərbaycan xalqının tarixindəki rolunun və onun milli dövlətçilik ideyalarının əhəmiyyətinin bir daha vurğulanması məqsədini daşıyırdı. 

   Məhəmməd Əmin Rəsulzadə haqqında bir çox tarixi şəxsiyyətlər dəyərli fikirlər səsləndirmişlər. Onun mübarizəsi və milli ideyaları yalnız Azərbaycan deyil, bütün Türk və İslam dünyasında böyük əhəmiyyət kəsb etmişdir.

  Mustafa Kamal Atatürk (Türkiyə Cümhuriyyətinin qurucusu)

   "Azərbaycanın sevinci sevincimiz, kədəri kədərimizdir!"

   Atatürk bu fikri ilə Azərbaycanın müstəqilliyinin Türkiyə üçün nə qədər önəmli olduğunu vurğulayırdı. Rəsulzadənin də rəhbərlik etdiyi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə Türkiyədə böyük rəğbət bəslənirdi.

  Abdulla Battal Taymas (Türk tarixçisi, Rəsulzadənin dostu)

  "Məhəmməd Əmin Rəsulzadə yalnız azərbaycanlılar üçün deyil, bütün türklər üçün böyük bir dəyər idi. O, inandığı mübarizə uğrunda hər şeyini – ailəsini, rahatlığını, səhhətini və nəhayət, həyatını fəda etmişdi. O, tarix səhifələrimizdə və qəlblərimizdə daima yaşayacaqdır."

   Əlimərdan bəy Topçubaşov (Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasi liderlərindən biri)

  "Rəsulzadə Azərbaycan xalqının azadlıq mübarizəsinin ən görkəmli simalarından biridir. Onun ideyaları bizə müstəqilliyin nə qədər dəyərli olduğunu göstərir."

   Ənvər Paşa (Osmanlı və Türk dünyasının görkəmli sərkərdəsi)

  "Azərbaycan türklərinin istiqlalı uğrunda mübarizə aparan bu cəsur insanı tanımaq şərəfdir."

  Heydər Əliyev (Azərbaycanın ümummilli lideri)

  "Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Azərbaycanın müstəqilliyi uğrunda yorulmadan mübarizə aparmış, xalqımızın milli kimliyinin formalaşmasında mühüm rol oynamışdır."

  İlham Əliyev (Azərbaycan Respublikasının Prezidenti)

  "Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin siyasi fəaliyyəti Azərbaycan dövlətçiliyinin bərpası üçün tarixi əsaslar yaratmışdır."

   Məhəmməd Əmin Rəsulzadə öz ideyaları və mübarizəsi ilə təkcə Azərbaycan xalqı üçün deyil, bütün Türk və İslam dünyası üçün əhəmiyyətli bir lider olmuşdur. Onun haqqındakı tarixi şəxsiyyətlərin söylədiyi fikirlər, onun Azərbaycan tarixindəki müstəsna rolunu bir daha təsdiqləyir.

   Beləcə, bir məqaləmin daha sonuna gəldik. Oxuduğunuz üçün təşəkkürlər ! Məqaləni bəyənməyi, fikirlərinizi yazmağı və maddi cəhətdən dəstək olmağı unutmayın.) Yeni məqalələrdə görüşmək diləyilə.. Hələlik !